Diagnose stellen waarom de Webasto uitgaat na het opstarten.

Eind maart is een storing aan de Webasto standkachel verholpen. Deze schakelde kort na het starten weer uit. De oorzaken bleken verschillende slechte stekkertjes te zijn en een relais in de zekeringkast die slecht contact maakte. Voor de zekerheid is ook de printplaat van de stuureenheid van de Webasto gecontroleerd.

Nadat de Webasto weer lekker bromde en de bus verwarmde zijn wij bij Profile Hogendoorn in Mijdrecht langsgereden om de banden te controleren en op de juiste spanning te laten brengen. Daar bleek dat een ventiel van de binnenband rechtsachter moest worden vervangen i.v.m. lucht lekken. Nut van een bandencontrole is weer eens gebleken en de Webasto verwarmt de 1698 weer als vanouds.

Vervanging ventiel binnenband rechtsachter

Op 11 april konden we de goedgekeurde brandblusser ophalen bij Paraat BV in Nieuw-Vennep.

De nodige gereedschappen werden gekocht die we nodige hadden om de CAV-brandstofpomp te demonteren. Zoals twee stevige assteunen en flinke potkrik om de 1698 veilig iets omhoog te krijgen.

De 1698 moest aan de chauffeurszijde wat omhoog om voldoende ruimte onder de bus te krijgen.

Dankzij nieuwe en veilige assteunen en potkrik konden we wat ruimte onder de 1698 krijgen.

 Op 10 mei hadden we de brandstofpomp er onderuit en werd deze ter revisie aangeboden aan Spaarnestad Motorenrevisie. Zij waren zo vriendelijk om er een spoedklus van te maken i.v.m. de excursie op 27 mei en zo konden wij al op 15 mei de brandstofpomp ophalen. Daar waren wij heel blij mee. We kregen van Spaarnestad montagetips en goede uitleg wat er allemaal aan de brandstofpomp is gedaan. Kort gezegd het was geen overbodige luxe om deze te laten reviseren. Op 17 mei hebben wij de gereviseerde brandstofpomp gemonteerd.

 De gereviseerde brandstofpomp weer als nieuw bij Spaarnestad Motorenrevisie in Haarlem

 Werkruimte vanaf boven om de brandstofpomp te monteren en verstuiverleidingen na te trekken

De vette prut bovenop de motor werd ook verwijderd om mogelijke diesellekkages makkelijker te vinden. Ook werden enkele leidingen en kabels boven de motor beter gemonteerd om te voorkomen dat ze elkaar raken en beschadigen.

Het is belangrijk voor het monteren van de brandstofpomp dat de pomp en de motor op tijd staan. Een bepaald moment van de slagen die de zes cilinders maken die overeenkomt met een merkteken op de pomp en het vliegwiel. Om dat te checken zijn ook de twee kleppendeksels verwijderd om zo aan de tuimelaars van cilinder een en zes te kunnen zien of dat klopt. En dat klopte allemaal, de eerste startpogingen gingen meteen goed. Wel zat er vanzelfsprekend lucht in het brandstofsysteem. De 1698 rookte niet, een goed signaal.

 Een van de twee schoongemaakt klepdeksels met pakking erop

Na deze megaklus werd de 1698 op 19 mei aan de buitenzijde gewassen voor de excursies en alle vloeistoffen gecheckt of ze op niveau zijn. Paar dagen later, 23 mei, hebben wij een geslaagde proefrit gereden met elkaar naar restaurant De Goudreinet in Barneveld om de gelukte montage te vieren. De volgende dag met Bouke de 1698 aan de binnenkant schoongemaakt. De vloer gedweild, het rode skaimeubilair met vinylwash gereinigd ter bescherming van UV-licht. Tenslotte de bouten van de kleppendeksels nagetrokken. En zo was de 1698 klaar voor de excursie op 27 mei naar het mooie Noorden van Nederland.

 Na de winterslaap en werk aan de 1698 werd deze uitgebreid schoongemaakt

De excursies op 27 mei naar Arriva en Qbuzz en op een snikhete 10 juni naar Connexxion Arnhem/ Veluwe Zuid heeft de 1698 met glans doorstaan.

Maar voor de APK-keuring op 27 juni in Heerenveen had de 1698 nog een verrassing voor ons in petto. De bedoeling was om op 20 juni de 1698 een APK-voorkeuring te laten ondergaan. De bus stond amper buiten en we hoorden een behoorlijk gesis van ontsnappend lucht. De dubbelwerkende pneumatische Bosch deurcilinder van de achterdeuren was lek in gesloten toestand. Het luchtverlies was zodanig dat we rijden onverstandig achtten. Wat volgde was een drukke week om een oplossing te vinden voor dit euvel. Van Martin Stolte, Stichting Standaardbus 168, kregen we de tip om contact op te nemen met Almotion in Elst (Gld). De volgende dag, 21 juni, had ik het Bosch ventiel uitgebouwd en het bij Almotion gebracht voor onderzoek.

 De zwarte cilinder is de lekkende Bosch deurcilinder in kwestie

Maar ja, zonder vervangend ventiel geen RDW-keuring 27 juni. Gelukkig hielp Peer Baltus ons uit te brand. Om de 1698 rijvaardig te houden konden wij van hem een identiek Bosch ventiel lenen. Dus op 22 juni weer in de auto en op weg naar Peer om het Bosch ventiel op te halen. Reuzeblij mee natuurlijk!

Zaterdag 24 juni succesvol de tijdelijke deurcilinder van Peer gemonteerd en de achterdeuren met klembeveiliging afgesteld. De afspraak bij de RDW hoefden we niet af te zeggen. Op 27 juni positief gestemd met elkaar naar Heerenveen gereden. Blij dat de 1698 toen werd goedgekeurd ondanks dat er geen tijd was voor een uitgebreide voorkeuring.

Inmiddels was duidelijk dat de afdichtingen van de 42 jaar oude deurcilinder zijn vergaan. Met een bezoek aan Almotion konden we dat zelf zien.

De neusafdichting van de cilinder is niet te vervangen en revisiesets voor de overige onderdelen zijn er niet. Almotion heeft een proefopstelling gemaakt met een nieuwe cilinder die de achterdeuren kan bedienen. Deze wordt aangepast voor de 1698. Dit nieuwe type pneumatische cilinder is wel te reviseren omdat deze volgens euronormen is opgebouwd. Geen goedkope oplossing maar op termijn wel een die ons verder brengt. In december meer hierover.

Op 17 juli heeft Willem het motortoerental met 50 toeren per minuut verhoogd op de gereviseerde brandstofpomp. De 1698 loopt nu rustiger en mooier. Dat is merkbaar wanneer de eerste versnelling wordt ingeschakeld. Verder heeft hij het montagewerk van Marcel gecontroleerd van de deurcilinder welke we van Peer Baltus tijdelijk mogen lenen. De microswitch werd beter afgesteld welke voor de klembeveiliging dient. Deze werd bij sluiten teveel ingedrukt.

21 augustus werd de 1698 getaxeerd bij Van Steijn Sportcars Taxaties in Alphen a/d Rijn. Om de drie jaar laten wij de 1698 door deze erkend Fehac taxateur beoordelen en taxeren. De getaxeerde waarde van onze prachtige 1698 is gestegen van € 19.500,00 naar € 22.500,00. Het investeren in preventief onderhoud gedurende de periode van Covid-19 werd daarmee onder andere uitgedrukt. Na terugkomst van het taxeren werd de nieuwe Almotion luchtcilinder even geplaatst in de kast van de achterdeuren om te checken of deze past. Sjaak en Willem hadden de nieuwe cilinder passend gemaakt voor montage.

September 2023 hadden we maar liefst vier ritten met de 1698 waaronder twee excursies. Dus voor en na iedere inzet de 1698 schoonmaken. Eind september kreeg de 1698 zelfs een complete wasbeurt om haar te laten glimmen tijdens de excursie van 1 oktober samen met de prachtige OVCN Volvo 9069.

21 en 24 oktober 2023: de eerste en tweede poging om de nieuwe deurcilinder te monteren. We moesten de pen waar het oog omheen ging van de cilinder aan een kant vlak slijpen zodat de cilinder waterpas ligt. Bij het aansluiten van de luchtleidingen en het herhaaldelijk testen bleek dat de achterdeuren veel te snel openden en sloten. De eindbuffering in de cilinder waar deze de deuren vertraagd werkte onvoldoende. Voor het sluiten en openen van de deuren geldt de drie secondenregel. Dat is de tijd welke de deuren nodige hebben om te openen of te sluiten. Nu waren in een seconde de deuren dan wel open of dicht. We misten instelschroeven om de in- en afvoer snelheid van de lucht te regelen in de cilinder. Die zaten wel op de oude Bosch cilinder. We namen contact op met Almotion voor advies en een afspraak.
Bij het testen trad er een toevallige luchtlekkage op aan het Bosch regelventiel van de voordeuren; WD40 en doorgeblazen met perslucht deden wonderen. De luchtlekkage was opgelost.

Vlakke kant slijpen op het oog waar de nieuwe deurcilinder bij het bevestigen links er overheen gaat.

Op 26 oktober 2023 met zijn we Almotion in Elst gereden om de nieuwe deurcilinder te laten controleren i.v.m. het te snelle openen en sluiten en het niet kunnen regelen van de eindbuffering om de deuren op het laatste stukje te vertragen. Zo demp je namelijk de klappen voor het deurmechanisme. De immer geduldige en vriendelijke manager van Almotion, John Titman, testte de cilinder. Deze werkte goed. Echter de eindbuffering is korter dan de oude Bosch cilinder en het inregelen van de luchtsnelheid is niet mogelijk. Maar John had een prima oplossing. Met een Y-koppeling en regelbare snelheids- inlaatventielen moet er goed resultaat mee te behalen zijn. De cilinder met de Y-koppeling en regelbare snelheidsinlaatventielen werkte prima op de testbank. We hebben meteen de cilinder af laten stellen op drie seconden.
 

De nieuwe Almotion deurcilinder is gemonteerd in de kast van de achterdeuren. Links is duidelijk de pen te zien waar het oog van de nieuwe cilinder overheen gaat. Ook is linksvoor goed de Y-koppeling te zien met de inregelventielen voor de snelheid van de in te voeren lucht.

28 oktober 2023: de nieuwe deurcilinder werd nu definitief gemonteerd in de 1698. Getest d.m.v. een compressor aangesloten op de luchtslangen van de achterdeuren en de werking van de nieuwe deurcilinder bleek prima. Willem heeft nog enkele afstellingen in de deurkast verbeterd, met name de eindstop en de microswitch voor de klembeveiliging. Toen we de achterdeuren wilden testen met de compressor op de luchtketels trad er een andere nieuwe luchtlekkage op. Maar nu onder de bus. Inspectie leerde dat de luchtdroger om de 15 seconden lucht bleef af blazen dus in zijn reinigingsfase bleef hangen. Oorzaak was de zogenaamde "governor" op zijn Engels. Een regelventiel die zorgt dat het systeem achter de compressor op de juiste druk blijft en bij lucht te kort de compressor weer inschakelt tot ongeveer 8,5 bar. De compressor stopt dan met lucht doorgeven en de overdruk gaat weer via een andere leiding naar de luchtdroger om deze schoon te blazen en zo vocht en olieresten af te voeren. Dat laatste bleef de luchtdroger nu doen.
De werking van de luchtdroger zelf was goed, dat bleek na het aftappen van de luchtketels, nergens kwam er water uit. Desalniettemin hebben we een revisieset voor de Bendix AD-2 luchtdroger besteld om deze later te gaan reviseren. In de 27 jaar dat we 1698 beheren hebben we nog nooit werk gehad aan de luchtdroger. Maar om een goede werking in de toekomst te garanderen is het wel tijd om deze te reviseren.

De Bendix AD-2 luchtdroger bevindt zich tussen de kast van de Webasto standkachel en het linker achterwiel. Bij de revisie zullen we ook het uiterlijk van de luchtdroger opknappen.
 

Bendix schema van het luchtsysteem met daarin opgenomen de governor, compressor en luchtdroger.

17 en 21 november 2023: de governor onder de bus vandaan gehaald en open gemaakt. Zuigertje wat vastzat met perslucht weer losgekregen en vuil verwijderd uit de cilinder. Voor het gemak ingespoten met WD40 en weer onder de 1698 gemonteerd. Luchtdraaien en luchtwegtrappen ging een paar keer goed en toen bleef de governor weer hangen met als gevolg weer gesis op de luchtdroger. Willem heeft de governor thuis geheel gereinigd en intern gesmeerd met WABCO-vet. Inspectie leerde dat de rubberen o-ringen in een prima conditie nog waren. Op 24 november de governor weer onder de 1698 gemonteerd en weer volgens het procedé van luchtpompen en luchtlossen de governor testen. Bingo! Nu deed de governor het perfect en de luchtafslag op de luchtdroger vindt plaats bij 8,6 bar. Mooi werk.

De open gemaakt governor op 17 november. Oorzaak van het defect vervuiling en onvoldoende vet.

De opgeknapte governor wordt op 21 november weer onder de 1698 gemonteerd door Willem.

Nu konden we ons werk bij de achterdeuren afmaken en deze ook testen met lucht aangevoerd vanuit de luchtketels onder de 1698. De achterdeuren werken ook dan prima. Vanwege het harde dichtslaan en openen toen we de ingestuurde lucht niet konden regelen moesten de achterdeuren opnieuw worden afgesteld. Na passen en meten sluiten ze nu weer prachtig.
Per toeval kwamen we er ook achter dat een peilglas van het luchtfilter dichtzat met tectyl. Bij een verstopt luchtfilter is er een rood vlottertje zichtbaar. Het peilglas schoongemaakt en de slang naar het luchtfilter opnieuw aangesloten. Deze was in het verleden afgeknipt. Luchtfilter ziet er verder prima uit.
Tenslotte hebben we gekeken wat er nog meer te doen is de komende tijd aan de 1698. Eerst maar eens een conditierit als de weersomstandigheden gezien de tijd van het jaar het toelaten om de 1698 te testen na alle reparaties aan het luchtsysteem.

De rode pijl geeft het schoongemaakt peilglas weer. Bij een vuil en verstopt luchtfilter wordt deze rood.

Graag willen wij als bestuur alle vrijwilligers en donateurs hartelijk bedanken voor hun hulp en steun bij het op de weg van de 1698 in het afgelopen jaar. Met elkaar kunnen wij dit prachtige mobiele erfgoed op de weg houden en behouden voor de toekomst zoals in onze statuten staat omschreven.